Швейцариянинг кекса аҳолиси мамлакат ҳукуматининг иқлим бўйича ҳаракатсизлигига доир инсон ҳуқуқлари бўйича Европа суди ишида ғолиб чиқди. Ҳаддан ташқари иссиқ ҳаво уларнинг соғлиғига зиён етказиб, ўлим хавфини юзага келтирмоқда. Бу — иқлим ўзгариши билан боғлиқ тарихдаги биринчи қарор.
Ўтган март ойи бутун дунё бўйлаб кузатувлар тарихидаги энг иссиқ март бўлди. Метеорологлар кетма-кет ўнинчи ой ойлик ҳарорат рекордини қайд этмоқда.
Калифорния университети (АҚШ) янги тадқиқотига кўра, иқлим ўзгариши оқибатида қутб музликларининг эриши Ернинг айланиш тезлигига таъсир қилмоқда, бу эса, ўз навбатида, глобал вақт ҳисобини ўзгартириб юбориши мумкин.
Ўтган февраль ойи бутун дунё бўйлаб кузатувлар тарихидаги рекорд даражада иссиқ февраль бўлди. Бу, шунингдек, ҳаво ҳарорати бўйича кетма-кет рекорд қўйилаётган тўққизинчи ой ҳисобланади. Сайёранинг айрим ҳудудларида ҳаво ҳарорати ўртача кўрсаткичдан 3,3 даражага юқори бўлган.
Бутунжаҳон метеорология ташкилоти прогнозларига кўра, Эль-Ниньо табиат ҳодисаси заифлашмоқда, аммо глобал иқлимга таъсир қилишда давом этади, бу эса март ва май ойлари орасида деярли барча қуруқлик ҳудудларида меъёрдан юқори ҳарорат бўлишига олиб келади.
Ўзбекистонда февраль баҳорий илиқлик билан бошланиб, ярим ойда қишлигини эслаб қолди. Хусусан, Жиззахнинг Чувиллоқ қишлоғида ҳам яшилликка бурканган қирларни яна қор босди. «Газета.uz» фотомухбири Холида Мусулмон қадрдон қишлоғида бир ойда кузатилган икки фасл тароватини кадрларга муҳрлади.
Инсоният тупроққа минг йиллардан бери бир неча босқичда ишлов беради: юмшатади, текислайди, кесакларни майдалайди, бегона ўтларни чопади. Бу ишлар қисқа истиқболда ҳосилдорликка ижобий таъсир қилади, бироқ сувнинг исроф бўлиши ва ҳатто чанг бўронларига олиб келади. Хўш, буни ўзгартириш мумкинми?
Иқлим ўзгариши Марказий Осиёнинг барқарор ривожланишининг асосий муаммоларидан бирига айланди, деди Шавкат Мирзиёев Дубайда бўлиб ўтган COP28 саммитида. У «яшил» иқтисодиётга ўтиш ва углерод нейтраллигига эришиш «Янги Ўзбекистоннинг стратегик мақсади» эканини таъкидлади.
Шавкат Мирзиёев 30 ноябрь — 2 декабрь кунлари БМТнинг Иқлим ўзгариши масалалари бўйича конференциясида иштирок этиш учун Дубайда бўлади. Давлат раҳбари ялпи сессияда нутқ сўзлаши ҳамда қатор икки томонлама учрашув ва музокаралар ўтказиши кутилмоқда.
Ўтган октябрь ойи рекорд даражадаги энг иссиқ ой бўлди. Олимларнинг таъкидлашича, 2023 йил ҳам тарихдаги энг иссиқ йил бўлиши кутилмоқда.
Президент Ўзбекистон ва Жанубий Корея ўртасида иқлим ўзгариши соҳасида ҳамкорлик тўғрисидаги ҳадли битимни тасдиқлади.
Япониянинг 2 млн долларлик молиявий кўмагида БМТТД Оролбўйида иқлимга чидамли қишлоқ хўжалигини ривожлантириш лойиҳасини ишга туширди. Япония, шунингдек, инновацион технологиялардан фойдаланиш ва қишлоқ жойларидаги аҳоли барқарорлигини оширишда кўмаклашади.
Иқлим ўзгариши қишлоқ хўжалигига қандай таъсир қилмоқда, рақамлаштириш таъминот занжири самарадорлигини оширадими, қишлоқ хўжалиги ерига эгалик масаласи қандай ҳал қилинади? Қишлоқ хўжалиги вазири Азиз Воитов бу бўйича Самарқандда ўтган халқаро конференция чоғида «Газета.uz»га интервью берди.
Иқлим ўзгариши келтириб чиқарган иссиқлик тўлқинлари ҳаво сифати, инсон саломатлиги ва экотизимларга жиддий таъсир кўрсатмоқда. Қандай қилиб иссиқлик озон ифлосланишини оширади ва шаҳар иссиқлик ороллари нимаси билан хавфли — Жаҳон метеорология ташкилоти ҳисоботида.
Ортда қолган ёз кузатувлар тарихидаги энг иссиқ фасл, август эса энг иссиқ ой бўлди. Олимлар Антарктидада денгиз сатҳининг рекорд даражада юқори ҳарорати ва денгиз музлари даражасининг пасайишини кузатди. «Сайёра қайноқ мавсумни бошдан кечирди. Иқлим инқирози бошланди», — дейди БМТ раҳбари.
Ўзбекистонликлар етиштириши мумкин бўлганидан кўпроқ гўшт истеъмол қилади. Чорва моллари яйлов ресурсларига нисбатан кўп. Уларни ортиқча ўтлатиш экотизимлар таназзули ва биохилма-хиллик қисқаришига олиб келади. Зоолог Сергей Загребин яйловларни қандай қилиб тўғри бошқариш мумкинлигини тушунтирди.
БМТнинг Бола ҳуқуқлари бўйича қўмитаси аъзо давлатлар учун болаларнинг атроф-муҳитга бўлган ҳуқуқларини таъминлашда нима қилишлари кераклиги ҳақидаги йўриқномани эълон қилди. Унда айтилишича, давлатлар ўз чегаралари ва ундан ташқарида ҳам атроф-муҳитга етган зарар учун жавобгар бўлиши мумкин.
Ўзбекистонда мактаб ўқувчиларининг 60 фоиздан ортиғи қишда дарс машғулотларини куртка ва бош кийимларда ўтказади, чунки синфхоналар сифатсиз кўмир ёрдамида иситилади. Энергия инқирози даврида синфхоналарни экологик хавфсиз тарзда иситишнинг имкони борми? «Газета.uz» репортажи.
Ўзбекистонда ичимлик суви тарифлари кўтарилиши, Қорақалпоғистонда шоли етиштириладиган майдонларнинг қисқариши, Қирғизистоннинг Қозоғистонга суғориш учун сув беришни тўхтатгани минтақада сув инқирози кучайиб бораётганидан далолат беради. «Газета.uz» ҳудудлардаги сув билан боғлиқ вазиятни ўрганди.
«Глобал исиш даври тугади, глобал қайнаш даври кириб келди», — дея маълум қилди БМТ раҳбари. Метеорологларнинг фикрича, жорий йилнинг июли кузатувлар тарихидаги энг иссиқ ой бўлади. Бу ойда энг иссиқ уч ҳафта ва энг иссиқ уч кун қайд этилди.
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг